اختلال اوتیسم در واقع بیماری شامل چند اختلال عصبی با یکدیگر است. وجود بیماری اوتیسم به طور عمده با وجود نقص در مهارت‌های کلامی و غیرکلامی، حرکت‌های تکراری و کلیشه‌ای، مهارت‌های اجتماعی، اصرار داشتن بر یکنواختی زندگی و علائق محدود، عدم همدلی و عدم داشتن ارتباط چشمی با دیگران و... تشخیص داده می‌شود.
این علامت‌ها در افرادی با سنین مختلف به اشکال مختلفی نمایان میشوند. در این مقاله در به بررسی علائم و نشانه های بیماری اوتیسم پرداختیم . شما با مطالعه این مقاله، به طور کامل با این اختلال آشنا می‌شوید و با انواع، علائم و روش‌های تشخیص اوتیسم آشنا خواهید شد. لطفا تا انتها همرا ما باشید.
اختلال اوتیسم چیست؟
بیماری اوتیسم یا اتیسم، طیفی از اختلالات رشدی است که بیشترین تاثیر را بر نحوه تعامل فرد بیمار با اطرافیان و همین طور نحوه یادگیری او و رفتارهای او در موقعیت‌های مختلف می‌گذارد. به همین خاطر به آن اختلال درخود ماندگی نیز گفته می‌شود. بیماری اوتیسم، یک بیماری مادام العمر محسوب می‌شود و فردی که به این بیماری مبتلا می‌شود دیگر تا پایان عمر خود بهبود نمی‌یابد. درست است که گفتیم این بیماری راه درمانی ندارد اما می‌توان با پشتیبانی و حمایت کردن از فرد مبتلا، به او کمک کنیم تا علی رغم بیماری زندگی باکیفیتی داشته باشد.
اختلال اوتیسم یا اختلال درخودماندگی را طیفی از اختلالات می‌دانند به این دلیل که مبتلایان آن طیفی از علائم و نشانه‌ها را بروز می‌دهند. علائم و نشانه‌های زیادی نشان دهنده مبتلا بودن افراد به بیماری اوتیسم هستند که ممکن است افراد غیر مبتلا نیز تعدادی از آنها را داشته باشند.
انواع اوتیسم
به طور کلی انواع اوتیسم در سه دسته خفیف یا ملایم، متوسط و شدید دیده میشوند. تاکنون سه اختلال به عنوان اختلالات طیف اوتیسم شناسایی شده‌اند.
- سندرم آسپرگر: این سندرم جزو دسته اوتیسم ملایم قرار می‌گیرد. مبتلایان این بیماری ارتباط اجتماعی ضعیف، وسواس و رفتارهای تکراری از خود بروز می‌دهند. البته مهارت‌های تکلمی آنها به خوبی عمل می‌کنند. از نظر انجام امور روزمره نیز مشکلی ندارند اما نسبت به محرک‌های عادی محیط اطراف واکنش‌های غیر عادی نشان می‌دهند. دلیل بروز این بیماری به طور کامل معلوم نیست
- اختلال رشد فراگیر طبقه بندی نشده: این اختلال هم جزو اختلال‌های طیف اوتیسم است و در دسته خفیف تر قرار دارد. علائم این بیماری ممکن است حتی تا بزرگ سالی کودک نیز نمایان نشوند. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند بعضی از نشانه‌های اوتیسم و سندرم آسپرگر را به صورت همزمان از خود بروز می‌دهند، به طوری که حتی نمی‌توانیم با اطمینان بگوئیم این فرد مبتلا به اوتیسم است یا خیر؟ کودک مبتلا به این اختلال نیز مهارت‌های اجتماعی و ارتباطات ضعیف و محدودی با دیگران داشته و رفتارهای تکراری دارد
- اختلال فروپاشی کودکی: اختلال فروپاشی کودکی یا سندرم هلر، شدیدترین نوع طیف اوتیسم است. در سندرم هلر فرد مبتلا تا 2 یا 4 سالگی رشدی طبیعی دارد اما پس از رسیدن به این سنین بخش بزرگی از مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی، ذهنی و گفتاری خود را از دست می‌دهد. بعضی از افراد مبتلا حتی ممکن است دچار تشنج شوند. البته بروز این اختلال بسیار نادر است
علائم اوتیسم در سنین مختلف
بعضی از علائم و نشانه های بیماری اوتیسم که در سنین مختلفی بروز می‌کنند عبارت‌اند از:
- عدم برقراری تماس چشمی با دیگران
- به دست آوردن مهارت‌های ارتباطی و گفتاری با تاخیر
- شدیدا وابسته بودن به روتین‌های زندگی
- شدیدا ناراحت شدن از تغییر بعضی جزئیات کوچک در زندگی
- داشتن واکنش‌های غیرعادی و عجیب در برابر لمس، صداها، بوها و مناظر
- داشتن رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای در موقعیت‌های یکسان
- تا 12 ماهگی هیچ واکنشی به نام خود ندارند
- تا 14 ماهگی به اشیاء مختلف، خصوصا اشیاء دور اشاره نمی‌کنند
روانپزشک کودک از جمله افرادی هست که می‌تواند در روند این بیماری همراه خانواده نوزاد باشد تا به بهترین نحو موضوع پیگیری شود.
علائم اوتیسم در نوزادان
علائم و نشانه های بیماری اوتیسم به مرور نمایان میشوند و کم کم والدین متوجه میشوند که میزان رشد کودک آنها از میزان رشد کودکان دیگر کمتر است. به همین دلیل اگر شاخص‌های رشدی که برای نوزادان را مطالعه کردید و متوجه شدید کودک شما این شاخص‌ها را ندارد، می‌توانید آن را یکی از نشانه های ابتلا به اوتیسم یا حتی سایر اختلالات رشدی بدانید.
علائم و نشانه‌های اولیه بروز بیماری در کودکان زیر 1 سال عبارت‌اند از:
- غان و غون نکردن کودک تا 4 ماهگی او؛
- نخندیدن کودک تا 5 ماهگی او: لبخند زدن یک مهارت اجتماعی و نشانه لذت بردن است. اگر کودک شما از چیزی لذت ببرد سعی می‌کند با خندیدن احساس خود را به شما نشان دهد. اگر به خندیدن او واکنش نشان دهید، او نیز این کار را ادامه می‌دهد و به تدریج سایر مهارت‌های اجتماعی را نیز می‌آموزد؛
- کودک سعی نمی‌کند در بازی کردن با دیگران شرکت کند و اگر کسی بازی را با او آغاز کند، کودک واکنشی نشان نمی‌دهد؛
- تا 12 ماهگی اگر نام او را صدا بزنید هیچ حرکتی نکرده و واکنشی از خود بروز نمی‌دهد؛
- اگر صدای بلندی در اطراف خود بشنود احساس ناراحتی می‌کند؛
- اگر از چیزی ناراحت شده باشد سعی نمی‌کند برای آرامش یافتن نزد پدر و مادر خود برود؛
- کودک از تنها بودن خود احساس رضایت می‌کند؛
- کودکان در حالت عادی با کنجکاوی به محیط و آدم‌های اطراف خود زل می‌زنند. چنانچه کودک شما از نگاه کردن به دیگران گریزان است باید آن را پیگیری کنید.
مشاوره کودک و نوجوان بهترین راهکارها را برای نحوه رفتار با کودکان اوتیسم به شما ارائه می‌دهد.
علائم اوتیسم در کودکان
افرادی که در کودکی دچار اوتیسم میشوند علائم آنها با علائم نوزادان متفاوت است. علائم اولیه بیماری اوتیسم در کودکان عبارت‌اند از:
- تدریجا مهارت‌های اجتماعی آنها ضعیف‌تر میشوند و نمی‌توانند با اطرافیان خود ارتباط بگیرند؛
- در موقعیت‌های یکسان رفتارهای یکسانی از خود نشان می‌دهند؛
- دوست ندارند با کسی بازی کنند؛
- نمی‌توانند مثانه و روده خود را کنترل کنند و خود را کثیف می‌کنند؛
- مهارت‌های حرکتی خود را از دست داده و دیگر نمی‌توانند حرکت کنند؛
- نمی‌توانند چیزی را که از دیگران شنیده‌اند، درک کنند؛
- نمی‌توانند از خودشان در موقعیت‌های مختلف مراقبت کنند.
از جمله مواردی که برای این دسته از کودکان بسیار حائض اهمیت است، روش‌های مراقبت و نگهداری از کودکان اوتیسم می‌باشد که والدین باید توجه بسیاری داشته باشند.
علائم اوتیسم در بزرگسالان
همان طور که قبلا هم گفتیم اوتیسم یک بیماری مادام العمر است و بعضی مبتلایان تا سنین بزرگسالی علائم اولیه اوتیسم و نشانه های ابتلا به اوتیسم را ندارند و به همین خاطر بیماری آنها تشخیص داده نمی‌شود. چنین افرادی معمولا وقتی تغییر اساسی در شرایط زندگی شان ایجاد می‌شود، علائم و نشانه های بیماری اوتیسم را از خود بروز می‌دهند.
خصوصیات و ویژگی های افراد مبتلا به اوتیسم
افراد مبتلا به اوتیسم اکثرا رفتارهای کلیشه‌ای و تکراری را انجام می‌دهند که عبارت‌اند از:
- بالا و پائین پریدن
- مشاهده کردن اشیاء متحرک
- کوباندن سر خود به دیوار یا حتی ضربه زدن با دست به سر خود
- صداهای تکراری تولید کردن
- خراشیدن سطح اشیاء مختلف
افراد مبتلا به اوتیسم رژیم غذایی و ترجیحات شدید غذایی خاصی دارند. مثلا یک نمونه از مبتلایان اوتیسم فقط نان باگت و سس کچاپ می‌خورده است. چند مثال از ترجیحات غذایی مبتلایان اوتیسم عبارت‌اند از:
- اصرار کردن برای خوردن همه غذاها با یک چاشنی خاص
- انتخاب کردن خوراکی‌هایی که رنگ خاصی دارند
- انتخاب کردن از خوردن غذاهایی که طعم خاصی دارند
- پس زدن یا انتخاب کردن غذاها بر اساس بافت، بو، رنگ یا حتی درجه حرارت آنها
روش های تشخیص اوتیسم
برای تشخیص اوتیسم باید آگاهی کاملی از مایل استون‌ها به دست بیاورید و در صورت مشاهده هر کدام از آنها فرد را مدتی تحت نظر بگیرید، اگر علائم او رو به بهبود نبود با یک پزشک مشورت کنید. تشخیص زود هنگام اوتیسم موجب می‌شود با مصرف دارو علائم و نشانه‌های بیماری کاهش یافته و کیفیت زندگی این افراد بیشتر شود.
آیا می توان از اوتیسم پیشگیری کرد؟
از آنجایی که هنوز اطلاعات کاملی درباره دلایل بروز بیماری وجود ندارد پس نمی‌توانیم اعلام کنیم که چگونه باید جلوی ابتلا و بروز علائم آن را بگیریم. جمع زیادی از پزشکان معتقدند که ژنتیک بیشترین تاثیر را در بروز بیماری اوتیسم دارد اما باز هم نمی‌توانیم تاثیر عوامل محیطی را نادیده بگیریم. به همین دلیل به مادران باردار توصیه می‌شود که تنش و اضطراب کمتری در بارداری تجربه کنند. مسلما بارداری سالم از بروز بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری می‌کند که اوتیسم نیز می‌تواند یکی از آنها باشد.
جمع‌بندی
همانطور که در این مقاله توضیح دادیم اوتیسم، طیفی از اختلالات عصبی مادام العمر است و فرد مبتلا تا آخر عمر خود به این بیماری مبتلا خواهد بود. مبتلایان اوتیسم معمولا افرادی گوشه‌گیر هستند و تمایلی برای برقراری ارتباط با دیگران ندارند. با این حال نمی‌توان گفت همه افراد علائم مشخصی دارند و هر کس نشانه‌ای را از خود بروز می‌دهد
