ترس کودکان از مدرسه یکی از انواع فوبیا رایج و مسائل مهم در زمینه روان‌شناسی کودکان است که تأثیرات گسترده‌ای بر روند آموزش و رشد آنها دارد. این احساس، میتواند از ابتدای تجربهٔ مدرسه شروع شود و به‌مرورزمان، اثراتی اجتماعی، عاطفی و تحصیلی را بر کودکان گذاشته و در نتیجه، موجب کاهش عملکرد تحصیلی و ایجاد اختلالات روانی شود.
ازاین‌رو، بررسی علل این احساس ترس میتواند بهترین راهکارها برای مدیریت آن را فراهم کند و به والدین، مربیان و متخصصان آموزشی کمک کند تا بهترین راهکارها را برای حمایت از کودکان در مواجهه با این ترس پیشنهاد دهند برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ترس کودکان، لطفا این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
علت ترس کودکان از مدرسه چیست؟
ترس کودکان از مدرسه یک پدیده چندوجهی است که از عوامل مختلف و ترکیبی ایجاد میشود. یکی از علل اصلی این ترس میتواند جدایی از خانه و والدین باشد. برای بسیاری از کودکان، محیط خانه به‌عنوان یک محیط آشنا و امن تصور میشود و جدایی از آن میتواند احساسات ترس و ناراحتی را در آنها ایجاد کند. طبق گفته مشاورین تحصیلی همچنین، تجربه‌های منفی یا ناخوشایند در محیط مدرسه میتواند به‌عنوان یک عامل مؤثر در ایجاد ترس کودکان از مدرسه عمل کند. این تجربیات ممکن است شامل تجربه‌های اجتماعی نامطلوب مثل تنش و خشونت در روابط هم‌سن و هم‌کلاسی‌ها، یا تجربه‌های آموزشی ناکام، مانند عدم توانایی در درک مطالب درسی یا احساس عدم تطابق با سبک آموزش معلمان است.
علائم کودکی که از مدرسه رفتن میترسد
کودکانی که از مدرسه می‌ترسند، ممکن است نشانه‌های مختلفی از این احساس ناخوشایند را ابراز کنند. یکی از علائمی که ممکن است در این کودکان مشاهده شود، این است که قبل از رفتن به مدرسه، احساس ناخوشایندی، ترس یا استرس شدیدی تجربه می‌کنند. آنها ممکن است به طور مکرر به والدین خود این احساسات را منتقل کرده تا از رفتن به مدرسه جلوگیری کنند. علاوه بر این، کودکان ممکن است در مواجهه با محیط مدرسه و فرایند جدید آموزشی آرامش و تمرکز خود ازدست‌داده و از انجام وظایف مدرسه اجتناب کنند.
چرا ترس از مدرسه در کودکان ایجاد میشود؟
ترس از مدرسه در کودکان میتواند به عوامل متعددی بازگردد که در ترکیب با یکدیگر، این احساس ناخوشایند را شکل می‌دهند. اولین عامل مهم جدایی از خانه و والدین است. برای بسیاری از کودکان، خانه محیطی آشنا و امن است و جدایی از این محیط میتواند احساسات ترس و ناراحتی را در آنها ایجاد کند. همچنین، ورود به یک محیط جدیدی مانند مدرسه که ممکن است با فراهم آمدن چالش‌ها و تغییراتی مهم در روال زندگی کودکان همراه باشد، میتواند دلیل ترس کودک از مدرسه باشد.
بیشتر بخوانید: اهمیت و مزایای مشاوره تحصیلی کودکان دبستانی
راهکارهایی برای مقابله با ترس کودکان از مدرسه
ترکیبی از حمایت، آماده‌سازی، اطمینان و ایجاد ارتباط قوی میتواند به کودکان کمک کند تا این ترس را مدیریت کرده و کاهش دهند و با اعتمادبه‌نفس و آرامش به مدرسه بروند. برای مقابله با ترس کودکان از مدرسه، از راهکارهای مختلفی می‌توان استفاده کرد که در ادامه بررسی می‌شوند. همچنین با مراجعه حضوری به کلینیک دکتر کربلایی می‌توانید با راهکارهای مفید برای ترس کودکان این مشکل جدی را حل کنید.
تمرین کردن جدایی از کودک
این تمرین شامل تجربه‌های کوتاه و متناسب با سن کودک برای جدایی از والدین، مثلاً در محیط‌هایی مانند پارک‌ها، مهدکودک یا بازی‌های خانه است. این تجربیات به کودک اجازه می‌دهند تا از طریق تجربه مستقیم و تدریجی، با مفهوم جدایی و مدیریت تنهایی آشنا شود. این تمرین‌ها همچنین به والدین امکان می‌دهند تا با تجربه‌های کودکانشان همراه باشند و آنها را در این فرایند همراهی کنند.
اهمیت این تمرین‌ها در ایجاد اعتمادبه‌نفس در کودکان است و به آنها اعتماد به خود، مهارت‌های مدیریت تنهایی و اطمینان در مواجهه با محیط‌های جدید می‌آموزد. این روند بادقت و مداومت انجام شود تا اثربخشی بیشتری داشته باشد و ترس کودکان از مدرسه را کاهش دهد.
آشنا کردن کودک با محیط مدرسه
این فرایند شامل مراجعه به مدرسه قبل از شروع تحصیل، معرفی به معلمان و پرسنل مدرسه، و معرفی به فضاها و امکانات مختلف مدرسه میشود. این آشنایی به کودک اطمینان می‌دهد که محیط مدرسه یک مکان امن و دوستانه است که به آرامش و آسایش او کمک می‌کند.
برنامه ریزی برای خواب منظم
یک‌روال خواب منظم شامل تعیین زمان خواب و بیداری به صورت ثابت و منظم، رعایت مراحل آماده‌سازی برای خواب، مثل شستشوی دندان و خواندن داستان قبل از خواب، و ایجاد یک محیط آرام و دلپذیر برای خواب میشود. این برنامه‌ریزی منظم به کودک احساس امنیت و ثبات می‌دهد و او را در ایجاد روندی آرام و منظم برای روزهایش کمک می‌کند. خواب منظم و کافی باعث افزایش استراحت و ارتباط مؤثر میان‌مغز و بدن میشود که از نظر روانی نقش بسزایی در کاهش ترس و اضطراب کودکان از مواجهه با مدرسه دارد.
به کودک خود برای ترک کردن او دروغ نگویید
برای مقابله با ترس کودکان از مدرسه، اهمیت صداقت و اعتماد به‌عنوان اصول اساسی در پرورش کودکان بسیار حیاتی است. به کودک خود برای ترک‌کردن او دروغ نگویید و در مواقعی که از او جدایی می‌کنید، از او به‌صورت صادقانه و واضح توضیح دهید که چرا و برای چه منظوری باید از شما جدا شود. این به کودک اعتمادبه‌نفس بیشتری می‌دهد و به وی اطمینان می‌بخشد که شما همیشه در کنار و پشتیبان او هستید.
ترس کودک را درک کنید
ترس کودکان از مدرسه یک تجربه احساسی قابل‌درک و مهم است که نیازمند توجه و حمایت والدین و مربیان است. برای مقابله با این ترس، اولین قدم این است که به‌درستی ترس کودک را درک کنیم و احساساتشان را جدی بگیریم. برای کودکان، مدرسه یک محیط جدید و ناآشنا است که ممکن است باعث اضطراب و نگرانی شود؛ بنابراین، ایجاد یک فضای باز برای بحث و گفتگو درباره این ترس، به کودک امکان می‌دهد که احساساتش را بیان کند و حساب‌هایش را با والدین و مربیان به اشتراک بگذارد.
بیشتر بخوانید : تاثیر مشاوره تحصیلی نوجوانان بر روند تحصیل آنها
ترس از مدرسه در کودک را با معلم و کادر مدرسه در میان بگذارید
ترس کودکان از مدرسه نیازمند همکاری و هماهنگی بین والدین، معلمان و کادر مدرسه است. برای مقابله با این ترس، ارتباط مؤثر و باز و صمیمی بین والدین و معلمان ضروری است تا اطلاعات درباره ترس کودکان به طور کامل به اشتراک گذاشته شود. معلمان و کادر مدرسه می‌توانند با گوش‌دادن به نگرانی‌ها و احساسات کودکان، محیطی پذیرایی و حمایتی را برای آنها فراهم کنند.
مشکلات کودک در خانه را حل کنید
مقابله با ترس کودکان از مدرسه نیازمند توجه به مشکلات و نیازهای آنها در خانه است. اگر کودک در خانه با مشکلاتی مواجه باشد که باعث اضطراب و نگرانی او شود، این مشکلات می‌توانند ترس او از مدرسه را تشدید کنند؛ بنابراین، ایجاد یک محیط آرام و پشتیبان در خانه، با اعطای فرصت به کودک برای بیان احساسات و نیازهایش، میتواند در مقابله با ترس از مدرسه مؤثر باشد.
اضطراب خود را به کودک منتقل نکنید
انتقال اضطراب خود به کودکان ممکن است احساسات ناخوشایندی را در آنها به وجود آورده و ترس آنها را افزایش دهد. راهکارهای مؤثر برای مقابله با ترس کودکان از مدرسه شامل مدیریت اضطراب و نگرانی والدین است. والدین باید تلاش کنند تا اضطراب خود را کنترل کرده و به‌جای آن، برای کودکان خود یک فضای آرام و امن فراهم کنند. ایجاد فرصت‌هایی برای گفتگو و بیان احساسات کودکان، به ایجاد اعتماد و امنیت در ارتباط آنها با والدین کمک می‌کند.
کودک را به خاطر ترس تنبه نکنید
کودکان، همچون بزرگسالان، نیاز به احترام و درک دارند، بنابراین تربیت آنها به‌خاطر ترس، میتواند احساسات ناخوشایندی در آنها ایجاد کند و احتمالاً ترس آنها را تشدید کند. برای مقابله با ترس از مدرسه در کودکان اهمیت ارتباط با آنها با روش‌های آرامش‌بخش و صمیمانه بسیار بالاست. باید به آنها احساس امنیت بدهیم و از ایجاد فشار و از تنبیه به‌خاطر ترس خودداری کنیم. به‌جای آن، فرصت‌هایی برای بیان احساسات و نگرانی‌هایشان ارائه دهیم و از آنها بپرسیم که چگونه می‌توانیم به آنها کمک کنیم.
نقاط قوت کودک خود را تقویت کنید
برای مقابله با هراس کودکان از مدرسه تقویت نقاط قوت آنها از اهمیت بسیاری برخوردار است. این اقدام به کودکان اعتمادبه‌نفس بیشتری می‌دهد و احساس موفقیت و قدرت شخصیت را در آنها تقویت می‌کند. برای این منظور، لازم است که به نقاط قوت و توانایی‌های کودکان توجه کنیم و آنها را تشویق و تحسین کنیم.
به روانشناس کودک مراجعه کنید
مراجعه به یک روانشناس کودک میتواند یک گام مؤثر در مقابله با ترس کودکان از مدرسه باشد. روان‌شناسان کودک دارای دانش و تجربه در زمینه رفتارها و احساسات کودکان هستند و می‌توانند به والدین و کودکان راهنمایی‌های مفیدی ارائه دهند. این مشاوره‌ها می‌توانند به والدین کمک کنند تا بهترین راهکارها برای حمایت از کودکان در مواجهه با ترس از مدرسه را درک کنند و ابزارهایی را کسب کنند که بتوانند این مسئله را مدیریت کنند.
چه عواملی میتواند ترس کودکان از مدرسه را تشدید کند؟
عواملی که می‌توانند ترس کودکان از مدرسه را تشدید کنند عبارت‌اند از:
- عوامل محیطی
- تجربیات ناخوشایند
- فشارهای تحصیلی
- امنیت ناکافی
- تغییرات خانوادگی
- احساس عدم توانایی
جمع‌بندی
مقابله با ترس کودکان از مدرسه از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا تأثیرات آن بر روند یادگیری، رشد شخصیتی، و سلامت روانی کودکان بسیار گسترده است. وقوع ترس میتواند باعث مشکلاتی مانند افزایش استرس، اضطراب، و اختلالات رفتاری شود که به‌تدریج می‌توانند توانمندی‌های تحصیلی و اجتماعی کودکان را تضعیف کنند. به‌طورکلی، مقابله با ترس کودکان از مدرسه اساسی است برای ایجاد یک محیط آموزشی سالم و حمایتی که به کودکان کمک می‌کند تا به آرامش و با اعتمادبه‌نفس، در مسیر یادگیری و رشد شخصی خود پیش بروند.
برای اطلاع از راهکارهای بیشتر و مفیدتر به سایت دکتر کربلایی مراجعه کنید. همچنین مراجعه حضوری به کلینیک دکتر کربلایی نیز برای دریافت مشاوره و شروع روند درمان و مقابله با انواع بیماری‌های روانی از جمله ترس کودکان از مدرسه، بسیار مفید است. کلینیک با کمک جمعی از پزشکان حاذق و متخصص همواره بهترین راهکارها و درمان‌ها را پس از ویزیت و بررسی مشکلات شما توصیه می‌کنند. می‌توانید از طریق پل‌های ارتباطی درج شده در سایت با کارشناسان مجموعه تماس بگیرید و در صورت تمایل، برای مراجعه حضوری مشاوره دریافت کنید.
