سردرد سینوسی نوعی از سردرد عفونی است که می‌تواند ناشی از عفونت‌های سینوسی، آلرژی‌ها یا حتی تغییرات آب‌وهوایی باشد. این نوع سردرد معمولاً به دلیل التهاب و انسداد سینوس‌ها رخ می‌دهد و می‌تواند با درد شدید و فشار در ناحیه صورت، پیشانی، بینی و اطراف چشم‌ها همراه باشد، هرچند بیشتر نواحی پیشانی و بینی را درگیر می‌کند.
تشخیص دقیق این نوع سردرد و تمایز آن از سایر انواع سردردها مانند میگرن و سردردهای تنشی اهمیت بالایی دارد، زیرا هر یک از این سردردها نیاز به روش‌های درمانی متفاوتی دارند. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، روش‌های تشخیص و راه‌های درمان سر درد سینوزیت خواهیم پرداخت تا بتوانیم به درک بهتری از این مشکل شایع دست یابیم و راهکارهای مؤثرتری برای مدیریت آن ارائه دهیم.
سردرد سینوسی چیست؟
سردرد سینوسی که به آن سینوزیت نیز می‌گویند، نوعی سردرد ناشی از التهاب یا عفونت سینوس‌ها است. سینوس‌ها حفره‌های پر از هوا هستند که در استخوان‌های صورت و جمجمه قرار دارند و به عملکرد صحیح دستگاه تنفسی کمک می‌کنند. وقتی این حفره‌ها ملتهب و مسدود شوند، فشار و درد ایجاد میشود که به‌عنوان سردرد سینوسی شناخته میشود.
التهاب سینوس‌ها زمانی رخ می‌دهد که سینوس‌های شما، یعنی حفره‌های پر از هوا در اطراف بینی و پیشانی‌تان، ملتهب و عفونی می‌شوند و نمی‌توانند به طور طبیعی تخلیه شوند. این حفره‌ها از طریق مجرای کوچکی به بینی متصل می‌شوند تا ترشحات به‌راحتی داخل بینی ریخته شود. اما وقتی این تخلیه مختل شود، فشار درون سینوس‌ها افزایش می‌یابد و سردرد سینوسی ایجاد میشود.
علت ایجاد سردرد سینوسی چیست؟
سردردهای سینوسی معمولاً با میگرن یا سایر اشکال سردرد همراه است. عفونت ویروسی یا باکتریایی شایع‌ترین علت سینوزیت بوده و باعث التهاب و انسداد سینوس‌ها میشود. آلرژی هم می‌تواند باعث التهاب و تورم مجرای بینی و سینوس‌ها شود و تخلیه آنها را دشوار کند.
فیبروز سیستیک (یک بیماری ارثی که باعث ایجاد مخاط غلیظ و چسبنده در ریه‌ها و سایر قسمت‌های بدن میشود) و پولیپ‌ها و تومورهای بینی نیز می‌توانند مجرای بینی و سینوس‌ها را مسدود کنند. عوامل دیگری مثل تغییرات فشار هوا مانند پرواز در هواپیما یا غواصی، داشتن سابقه آلرژی یا آسم، رفتن به کوه یا ارتفاعات یا شناکردن‌های مکرر نیز می‌توانند خطر ابتلا به سینوزیت را افزایش دهند.
علت سردرد سینوسی در کودکان معمولاً عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی است که منجر به سینوزیت میشود. این شرایط باعث تورم، بی‌حالی، تب، ورم اطراف بینی و چشم، و ترشحات زرد یا سبز از بینی می‌گردد. عفونت‌های ویروسی در کودکان معمولاً با درمان‌های خانگی مانند استراحت، نوشیدن مایعات فراوان و استفاده از داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برطرف میشود. عفونت‌های باکتریایی در کودکان ممکن است به درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها نیاز داشته باشد تا علائم پایدار نشده و علائم تشدید نشوند.
علائم بروز سینوزیت چیست؟
علائم و نشانه‌های سردرد سینوسی به‌طورکلی ناشی از التهاب و انسداد سینوس‌ها هستند که منجر به افزایش فشار و ایجاد درد در نواحی مختلف صورت میشود و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد ضربان‌دار و مبهم در نواحی سینوسی مانند پیشانی، گونه‌ها و پشت چشم‌ها که اغلب با تکان‌دادن سر یا خم‌شدن بدتر میشود
- اگر به جلو خم شوید یا دراز بکشید، درد تشدید میشود
- خارج‌شدن ترشحات زرد یا سبزرنگ از بینی
- گرفتگی بینی
- خستگی
- کاهش حس بویایی و چشایی
- احساس درد منتشر شده در دندان‌های بالا، فک یا نقاط دیگر صورت
- حساس شدن صورت به لمس
سردرد سینوسی چه زمانی تشدید میشود؟
سردرد سینوسی در شرایط خاصی تشدید میشود. یکی از این شرایط تغییرات دمایی است. زمانی که از یک محیط گرم به محیط سرد می‌روید، سردرد سینوسی می‌تواند تشدید شود. این تغییر ناگهانی دما می‌تواند باعث التهاب و احتقان سینوس‌ها شود و در نتیجه درد را افزایش دهد. قرارگرفتن در معرض هوای سرد، به‌ویژه هوای خشک، می‌تواند مجرای بینی را تحریک کند و منجر به احتقان و درد شود.
خم‌شدن به جلو می‌تواند فشار را در سینوس‌ها افزایش دهد و باعث تشدید درد شود. سجده‌کردن نیز می‌تواند به همین صورت عمل کند و فشار را در سینوس‌ها افزایش دهد و درد را تشدید کند. بالابردن سر می‌تواند باعث تخلیه سینوس‌ها شود و به طور موقت درد را کاهش دهد. بااین‌حال، هنگامی که سر خود را به حالت عادی بازگردانید، درد ممکن است دوباره بازگردد.
عوارض سردرد سینوسی
در موارد خفیف، سینوزیت ممکن است هیچ عارضه‌ای به جز ناراحتی موقتی ایجاد نکند. بااین‌حال، در برخی موارد، سینوزیت می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری منجر شود که کیفیت زندگی فرد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. از جمله این عوارض میتوان به مشکلات خواب، کاهش تمرکز و عملکرد روزانه به دلیل درد و ناراحتی مداوم اشاره کرد.
در موارد شدیدتر و بدون درمان مناسب، عفونت سینوسی ممکن است به عفونت‌های مزمن تبدیل شود و به ساختارهای مجاور مانند استخوان‌ها و مغز گسترش یابد. این گسترش می‌تواند منجر به عفونت‌های جدی‌تر مانند مننژیت، آبسه مغزی یا فلج عصب صورت شود. در موارد نادر، سینوزیت مزمن می‌تواند منجر به التهاب و تخریب استخوان‌هایی شود که سینوس‌ها را احاطه کرده‌اند. التهاب طولانی‌مدت سینوس‌ها ممکن است به پولیپ‌های بینی و انسداد مزمن راه‌های هوایی منجر شده، همچنین می‌تواند خطر ابتلا به لخته‌شدن خون در مغز (ترومبوز وریدی مغزی) را افزایش دهد.
آیا میتوان از سردرد سینوزیت پیشگیری کرد؟
یکی از اقدامات اصلی پیشگیری از سردرد سینوسی، اجتناب از عوامل تحریک‌کننده مانند بوی الکل، دخانیات، کافئین، و غذاهای خاص است که ممکن است سردردها را تشدید کنند. با کنترل مصرف این مواد، میتوان از ایجاد تحریک بر سینوس‌ها و افزایش فشار در آنها پیشگیری کرد.
سبک زندگی سالم نیز نقش مهمی در پیشگیری از سینوزیت دارد. رعایت یک رژیم غذایی مناسب، فعالیت‌های ورزشی منظم و خواب کافی به افزایش ایمنی بدن و کاهش استرس کمک می‌کنند. استفاده از روش‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن و یوگا هم می‌تواند به کنترل عوارض سردرد سینوسی کمک کند.
روش های درمان سردرد سینوسی
اگر سردرد سینوسی دارید، مهم است که برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما ممکن است با معاینه، مشاهده علائم و انجام آزمایش‌هایی مانند سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی، سینوزیت را تشخیص دهد. هرکدام از روش‌های درمان به تشخیص و پیشنهاد پزشک بستگی دارد و باید با مشاوره و نظارت پزشک متخصص انجام شوند تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود. مهم است که به یاد داشته باشید که اطلاعات ارائه شده در این بخش فقط برای اطلاع‌رسانی است و نباید جایگزین مشاوره پزشکی شود.
دارودرمانی سردرد سینوسی
در بیشتر موارد، سردرد سینوسی به داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و داروهای بدون نسخه مانند ناپروکسن و ایبوپرفن، آسپرین یا استامینوفن یا داروهای ضد حساسیت مانند آنتی‌هیستامین‌ها (دیفن‌هیدرامین، ستریزین، لوراتادین، بنادریل) پاسخ می‌دهد. برای درمان عفونت‌های باکتریایی سینوس، آنتی‌بیوتیک‌های مناسب معمولاً تجویز میشود. در برخی موارد، استفاده از اسپری‌ها یا استروئیدهای بینی (مانند فلوتیکازون و تریامسینولون) و داروهای دکونژستان (مانند سودافد، نئوسینفرین، استیفد) می‌توانند به تسکین سردرد کمک کند.
درمان‌های خانگی سردرد سینوسی
روش‌های خانگی شامل استفاده از هیدراته کردن بدن (با نوشیدن ۸ لیوان آب یا آبمیوه)، استفاده از دستگاه بخور و بخار آب گرم، ماساژدادن نواحی سینوسی با انگشت اشاره و میانی، دوش آب گرم یا استفاده از کمپرس آب گرم روی ناحیه سینوسی و استفاده از عصاره‌های گیاهی مانند آویشن، زنجبیل و زنجبیل ممکن است تسکین‌بخش باشند.
درمان سردرد سینوسی با جراحی
در صورت عدم پاسخ به درمان‌های دارویی و دیگر روش‌ها، ممکن است پزشک توصیه کند که با جراحی برای تخلیه سینوس‌ها یا حذف پولیپ‌های بینی (در صورت وجود آنها) اقدام شود. جراحی معمولاً به‌عنوان یک گزینه آخرین مورد در نظر گرفته میشود و تنها در موارد شدید و مقاوم به درمان مورداستفاده قرار می‌گیرد.
چند راه برای تسکین سردردهای سینوسی مکرر
نشستن در اتاقی که پر از بخار آب گرم است، می‌تواند به بازشدن مجاری هوایی و تسکین و درمان فوری سردرد سینوسی کمک کند. می‌توانید از دم‌کردن آب درون یک ظرف بزرگ و نشستن زیر پتو یا از یک دستگاه بخور هم استفاده کنید. استفاده از محلول آب نمکی برای شستشوی بینی می‌تواند ترشحات را از سینوس‌ها پاک‌کرده و به کاهش التهاب کمک کند. این روش به‌عنوان یک درمان خانگی طبیعی و ایمن شناخته میشود.
قراردادن یک دستمال گرم یا سرد بر روی ناحیه سینوسی می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. این روش به دلیل تأثیرات خنک‌کننده و تسکین‌دهنده خود، می‌تواند بر سردرد تأثیر مثبت داشته باشد. مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند آسپرین یا ایبوپروفن، به همراه داروهای ضد حساسیت در صورت لزوم، می‌تواند به کنترل درد و التهاب کمک کند.
چه زمانی برای سردرد سینوسی به پزشک مراجعه کنیم؟
موارد زیر نشان می‌دهند که سردرد سینوسی شما ممکن است نیاز به مراجعه به یک دکتر متخصص سردرد یا متخصص بیماری‌های گوش و حلق و بینی داشته باشد تا بهبودیافته و از عوارض بیشتر جلوگیری شود:
- اگر سردردهای شما بیشتر از ۱۵ روز در ماه اتفاق می‌افتد یا نیاز به مصرف دائماً داروهای مسکن بدون نسخه دارید
- اگر سردردتان شدید است و داروهای مسکن بدون نسخه، کمکی به کاهش درد نمی‌کنند
- اگر سردرد به‌قدری شدید است که توانایی انجام فعالیت‌های روزانه مانند کار یا تحصیل را از دست داده‌اید
درمان سریع سینوزیت در کلینیک دکتر علی کربلایی
در کلینیک دکتر علی کربلایی، برای درمان سریع سینوزیت، پس از انجام معاینهٔ فیزیکی و شنیدن شرح علائم بیمار و بر اساس نوع و شدت سینوزیت، احتمال دارد پزشک داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی تجویز کند تا به کاهش التهاب و درد کمک کنند. در صورت لزوم، آنتی‌بیوتیک‌های مناسب نیز تجویز میشود، به‌خصوص اگر عفونت باکتریایی شناسایی شده باشد. در صورت عدم بهبود و شدت بیشتر علائم، ممکن است نیاز به مراجعه دوباره و ارزیابی تکمیلی باشد تا درمان مناسب‌تر و گاهی اوقات جراحی در نظر گرفته شود که در این صورت نیز تیم پزشکی در کلینیک آمادگی دارد تا خدمات لازم را ارائه دهد و بهبودی سریع‌تر را فراهم کند.
جمع‌بندی
در این مقاله در مورد سردرد سینوسی و علائم آن صحبت کردیم. ضمن اینکه درمان‌های این نوع سردرد را نیز بررسی کردیم تا در صورت ابتلا به آن، با توجه به شدت سردرد درمان درست را انتخاب کنید. البته که تاکید می‌کنیم هرگز بدون مشورت پزشک متخصص، خوددرمانی انجام ندهید و حتما برای مصرف هرنوع دارو یا استفاده از هر روش درمانی، با پزشک متخصص سردرد مشورت کنید.
