یکی از روش‌های درمانی که در بیماران مبتلا به آسیب‌های مغزی انجام می‌شود، تحریک الکتریکی مغز یا tDCS است. یکی از بهترین مراکز TDCS در تهران که این کار را انجام می‌دهد، کلینیک دکتر کربلایی است که به شیوه موثری با تحریک الکتریکی مغزی به درمان اختلالات روان شناختی می‌پردازد.
تحریک الکتریکی مغز (TDCS) چیست؟
این روش، در واقع نوعی اصطلاح عمومی بوده که به ترکیبی از روش‌های مختلف گفته می‌شود. یکی از این روش‌ها، تحریک الکتریکی فراجمجمه ای است که با جریان الکتریکی مستقیم، توسط الکترودهای کوچکی که روی سر قرار می‌گیرد، به مغز اعمال می‌شود. در روش تی دی سی اس بر اساس فرکانس مغزی، قابلیت تنظیم فرکانس الکتریکی وجود دارد که همین موضوع، علاوه بر اثر بخشی این روش، از دلایل پرمخاطب قرار گرفتن این روش است. اگر بخواهیم پاسخ دقیق‌تری به این سوال بدهیم که tdcs یا تحریک الکتریکی مغز چیست، بهتر است بگوییم که نوعی روش درمانی غیرتهاجمی روی مغز است که با اعمال جریان بسیار ضعیفی روی پوست سر، آستانه تحریک‌پذیری آن‌ها را بیشتر یا کمتر می‌کند. این تاثیرات، اگرچه ممکن است باعث تغییر در ساختار پروتئینی درون سلولی شود، اما اغلب بدون عوارض و برگشت پذیر است.
tDCS برای درمان چه بیماری هایی کاربرد دارد؟
روش تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای برای درمان بیماری‌های مختلفی موثر است. اگر بخواهیم به صورت جزئی، کاربرد این روش را برای بیماری‌هایی بگوییم که تاثیرگذار بوده، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پارکینسون
- اختلالات حرکتی
- سکته مغزی
- آفازی بعد از سکته
- ام اس
- صرع
- اختلالات هوشیاری
- آلزایمر
- وزوز گوش
- افسردگی
- اسکیزوفرنی
- اعتیاد
چه افرادی می توانند از این روش درمانی استفاده کنند؟
این روش درمانی می‌تواند در به دست آوردن توانایی ذهنی افراد مانند حافظه، خود کنترلی و استدلال منطقی، هیجانات و شناخت اجتماعی موثر واقع شود. همچنین در افرادی که دچار افسردگی یا اضطراب هستند، این روش درمانی موثر است. در کسانی که وسواس فکری- عملی دارند یا درگیر اختلالاتی همچون اسکیزوفرنی، استرس پس از سانحه، آلزایمر یا ضعف حافظه هستند، کودکانی که دچار بیش فعالی بوده یا افراد دارای اوتیسم، این روش درمانی پاسخ مثبت داده است. در صورتی که فرد دچار مشکلات زبانی، رفتاری، هیجانی یا حرکتی باشد، با در نظر گرفتن سایر فاکتورها، این روش درمانی روی او انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: تحریک مغناطیسی مغز
چه کسانی نباید از دستگاه TDCS استفاده کنند؟
در صورتی که از باتری قلب استفاده می‌کنید یا دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب دارید، این روش درمانی مناسب شما نیست. همچنین در کسانی که روی پوست سر خود دچار آسیب یا زخم و خراشیدگی هستند، این روش جواب نمی‌دهد. اگر سابقه صرع یا تومور مغزی نیز داشته باشید، روش درمانی تحریک الکتریکی مغزی، روی شما انجام نمی‌شود. در این مورد، متخصصانی که در کلینیک دکتر کربلایی هستند، تشخیص و راهنمایی لازم را انجام می‌دهند.
کلینیک دکتر کربلایی، مرکز tDCS در تهران
اگر به دنبال یک مرکز tDCS (تحریک الکتریکی مغز) در تهران هستید، کلینیک دکتر کربلایی با به کارگیری مشاوران و متخصصان مغز و اعصاب و اعصاب و روان حرفه‌ای، یکی از بهترین مراکز درمانی در تهران است. مدیریت این کلینیک اعصاب و روان، به دست آقای دکتر کربلایی است. دکتر کربلایی از روانپزشکان معروف و کاربلدی است که تخصص خود را در زمینه اعصاب و روان گرفته و در همین راستا در این کلینیک فعالیت می‌کند. کلینیک ما با استفاده از به روزترین و پیشرفته‌ترین دستگاه‌های پیشرفته همچون بیوفیدبک، RTMS و... به درمان مراجعان عزیز می پردازد.
مزایای استفاده از دستگاه tDCS
از مزایای این روش می‌توان به اثربخشی آن و عدم نیاز به بیهوشی یا شکاف جمجمه‌ای اشاره کرد. در واقع با اعمال جریان ضعیفی که روی کودکان و بزرگسالان جواب داده است، بدون ایجاد عوارض جدی می‌توان از این دستگاه استفاده کرد. اگر برایتان سوال است که عوارض tdcs چیست، باید گفت تنها عارضه‌ای که ممکن است در این روش درمانی تجربه کنید، احساس گزگز یا سوزش خیلی ضعیفی است که در زیر الکترودها روی سرتان احساس می‌کنید. البته این احساس در جلسات دوم و سوم اغلب به علت کاهش حساسیت سلول‌های عصبی در این قسمت، از بین می‌رود. این روش نسبت به شوک درمانی، نیز روش ایمن‌تری است. در شوک درمانی، به دو طرف مغز فرد، جریان الکتریکی با ولتاژ بالا اعمال می‌شود که معمولا با تشنج و بیهوشی یا مشکلاتی مانند فراموشی پس از به هوش آمدن همراه است. در حالی که روش درمانی تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای بدون بیهوشی و بروز مشکلات مربوط به آن همراه است.
tDCS یا تحریک الکتریکی مغز به چه صورت انجام می شود؟
در روش‌های درمانی تحریک الکتریکی مغز ، اصول کار به این ترتیب است:
ابتدا دو الکترودی که دارای قطب مثبت و منفی بوده، با یک پد اسفنجی به محلول رسانا آغشته می‌شود. این الکترودها روی سر قرار گرفته و جریان الکتریکی از طریق آن خود را از میان پوست سر و جمجمه عبور داده و به سطح قشر مغزی می‌رساند. جریان الکتریکی در این قسمت، نورون‌ها را دارای بار الکتریکی کرده و سبب ایجاد قطب مثبت و منفی می‌شود.
این تغییر قطب باعث ایجاد تغییر فعالیت در این قسمت می‌شود. عواملی که بر اساس اختلال بیمار، در این روش اهمیت دارد، شدت جریان الکتریکی، مدت و جهت آن، محل قرار گرفتن الکترودها روی سر، اندازه پدهای اسفنجی، و تعداد جلسات است. البته به‌تازگی به جای استفاده از پد، تعدادی الکترود با سایز کوچک را روی بخشهای خاصی از مغز قرار می‌دهند که نوع پیشرفته‌ای از تحریک فراجمجمه‌ای است. این روش باعث اعمال تغییرات بیشتر و طولانی‌تری روی تحریک پذیری مغز می‌شود.
کلینیک دکتر کربلایی، مرکز نوروتراپی در تهران
نکات مراقبتی در هنگام استفاده از tDCS
اگرچه به علت استفاده از جریان خفیف و عدم تماس الکترود با مغز، این روش، عوارض نداشته و غیر تهاجمی است اما خارش و قرمزی محل، ممکن است پس از جلسات طولانی در بعضی از بیماران ایجاد شود که حاصل گشادی عروق است در محلی که جریان از آن عبور می‌کند. با وجودی که جریان ایجاد شده در روش تحریک الکتریکی فراجمجمه ای باعث حمله یا تشنج نمی‌شود اما این مورد، در افراد مبتلا به صرع متفاوت است و باید با احتیاط انجام شود. همچنین افرادی که در وضعیت ناپایدار هستند و یا در نزدیکی محل قرارگیری الکترود دارای جسم فلزی هستند، مانند باتری در قلب، برای استفاده از این روش، محدودیت دارند. قبل از انجام این روش، از بیمار فرم رضایت‌نامه مبنی بر احتمال وقوع سردرد، سرگیجه یا حالت منگی گرفته می‌شود. عوارض جانبی (سردرد، سرگیجه و..) بستگی به شدت تحریک و مدت درمان دارد. البته این مشکلات اغلب در درمان‌های قدیمی به چشم می‌خورد و در روش درمانی با تجهیزات امروزی،با کمترین عوارض بوده. در حال حاضر، هنوز لازم است جایگاه تی دی سی اس به عنوان روش درمانی روان پزشکی مورد تایید FDA قرار بگیرد.
تعداد جلسات tDCS در کلینیک دکتر کربلایی
یکی از سوالات پرتکراری که بیماران دارند، تعداد و قیمت هر جلسه TDCS است. به طور معمول تعداد جلسات شما، با توجه به شرایط‌تان توسط پزشک و متخصص، تعیین می‌شود، اما معمولا برای اثربخشی بیشتر 20 جلسه‌ای بوده است. بهترین نتیجه زمانی اتفاق می‌افتد که در بازه‌ای مستمر این درمان اتفاق بیفتد و بیمار حداقل دو تا سه جلسه درمانی در هفته داشته باشد. معمولا بعد از جلسه 8 یا 12 ، با توجه به بیماری‌تان، می‌توانید آثار بهبود را در خود مشاهده کنید.
