اختلال شخصیت اسکیزوئید، یک بیماری مزمن و فراگیر است که با انزوای اجتماعی و احساس بی‌تفاوتی و بی‌اهمیتی نسبت به دیگران مشخص می‌شود. افرادی که به این اختلال شخصیت مبتلا هستند اغلب به عنوان افرادی گوشه‌گیر شناخته می‌شوند که تمایل به دوری از موقعیت‌های اجتماعی دارند و از هر گونه تعامل با دیگران گریزان هستند.
در ادامه این اختلال را به صورت کامل توضیح می‌دهیم و به شما می‌گوییم چگونه می‌توانید آن را در افراد تشخیص دهید. به علاوه، راه‌های درست برخورد با آن را بررسی می‌کنیم و به شما می‌گوییم از چه طریقی نسبت به درمان آن اقدام کنید. پس تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
اختلال شخصیت اسکیزوئید به چه معناست؟
اختلال شخصیت اسکیزوئید، یک بیماری به نسبت نادر محسوب می‌شود که در آن فرد از شرکت و همراهی در فعالیت‌های اجتماعی اجتناب کرده، و از تعامل با دیگران دوری می‌کند. همچنین در بیان و نشان دادن احساسات خود توانایی کم دارد. به همین علت هم، افراد مبتلا به این اختلال شخصیت نسبت به اتفاقات اطراف خود، افرادی بی‌تفاوت به نظر می‌آیند. این افراد، به عنوان افرادی تنها و منزوی شناخته می‌شوند که در ایجاد روابط نزدیک و صمیمی با سایرین ناتوان هستند.
علائم و نشانه‌های اختلال شخصیت اسکیزوئید
علائم و نشانه‌هایی که در افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید دیده می‌شود، شامل موارد زیر است:
- احساس بی‌تفاوتی نسبت به تعریف، نقد و عدم مقبولیت از نظر دیگران
- جدایی و تمایل به دوری از دیگران
- عدم تمایل به ایجاد روابط عاطفی و نزدیک با دیگران
- بی‌تفاوتی نسبت به هنجارها و انتظارات اجتماعی
- عدم تمایل به شرکت در تفریحات گروهی
- عدم احساس لذت از روابط اجتماعی و خانوادگی
- عدم وجود انگیزه مناسب برای انجام فعالیت‌های گوناگون
اولین نشانه‌های این اختلال در کودکی خود را نشان می‌دهد و در سنین نوجوانی و با بالاتر رفتن سن بروز بیشتری خواهند داشت. علائم ناشی از این اختلال شخصیت می‌تواند بر جنبه‌های مختلف زندگی شخص مانند زندگی اجتماعی، خانوادگی، تحصیلی و کاری اثرگذار باشد.
ویژگی‌ها و خصوصیات افراد دارای اختلال شخصیت اسکیزوئید
افراد مبتلا به اختلال اسکیزوئید در فکر و رفتار کردن نسبت به سایر افراد جامعه دارای روش‌ها و الگوهای متفاوتی هستند. برخلاف افراد مبتلا به اضطراب یا اختلالات افسردگی که می‌دانند مشکلی دارند اما قادر به کنترل آن نیستند، این افراد اغلب از شکل متفاوت تفکر و رفتار خود آگاهی ندارند. در نتیجه از آنجایی که اغلب اعتقاد ندارند مشکلی دارند، به دنبال درمان نیز نخواهند رفت.
این افراد، اغلب سرد، بی‌علاقه، گوشه‌گیر و بی‌تفاوت توصیف می‌شوند و بیشتر مایل هستند که از دیگران دوری کنند و در فعالیت‌های مختلف اجتماعی شرکت نداشته باشند. کسانی که به این اختلال مبتلا هستند، دوستان کمی دارند، به ندرت وارد روابط عاطفی و نزدیک شده و اغلب ازدواج نمی‌کنند. علائم این اختلال همچنین ممکن است کار در موقعیت‌هایی را که نیازمند تعامل اجتماعی با سایر افراد است، برای آن‌ها غیرممکن کند. این افراد، کارهای فردی را به گروهی ترجیح می‌دهند.
علل اصلی بروز اختلال شخصیت هیستریونیک
شخصیت هر فرد ترکیبی از افکار، عواطف، و رفتارهایی است که آن شخص را منحصر به فرد می‌کند، شخصیت هر فرد، نحوه نگاه، درک و ارتباط او با دنیای خارج را تعیین می‌کند. شخصیت در دوران کودکی شکل‌گرفته، و حاصل تعامل میان عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی است.
در طول یک رشد و تکامل طبیعی، کودکان به‌مرور یاد می‌گیرند که نشانه‌های اجتماعی را به درستی تفسیر کرده و نسبت به آن‌ها پاسخ‌هایی مناسب و منطبق با هنجارهای جامعه نشان دهند. متأسفانه در افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید، این تکامل اجتماعی صورت نمی‌گیرد و فرد از درک و واکنش نشان دادن به محرک‌های اجتماعی ناتوان است. علت قطعی ایجاد این اختلال هنوز ناشناخته است، اگرچه ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی، به‌ویژه تجربیات شخص در اوایل دوران کودکی ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشد.
برخی از ریسک فاکتورها، خطر ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید را افزایش می‌دهند، برخی از این عوامل عبارتند از:
- داشتن والدین یا بستگان دیگری که مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید، اختلال شخصیت اسکیزوتایپال و یا اسکیزوفرنی باشند.
- داشتن والدینی که نسبت به نیازهای فرد سرد، غافل و بی‌تفاوت هستند.
میزان شیوع اختلال شخصیت اسکیزوئید
ارزیابی دقیق شیوع این اختلال دشوار است، زیرا افراد مبتلا به ندرت به دنبال درمان می‌روند. اختلال شخصیت اسکیزوئید در مردان بیشتر دیده می‌شود و در افرادی که خویشاوندان نزدیک آن‌ها از ابتلا به اسکیزوفرنی رنج می‌برند، شیوع بیشتری دارد. علائم اختلال شخصیت اسکیزوئید معمولاً از اواخر بلوغ یا اوایل بزرگسالی به اوج خود خواهد رسید. اما نمودهای ابتلا به آن، در دوران کودکی نیز مشهود است.
بیشتر بخوانید: علت اختلال خواب در زنان
نحوه برخورد صحیح با شخصیت اسکیزوئید
درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید بسیار مشکل و زمان‌بر است، ممکن است حتی با وجود امتحان کردن روش‌های گوناگون، پیشرفتی در بهبود علائم شخص ایجاد نشود. در نتیجه باید در ارتباط با این افراد، روش درستی را در پیش گرفت و با آن کنار آمد.
برخی از توصیه‌ها برای ارتباط صحیح با افراد مبتلا به این اختلال شخصیت شامل موارد زیر است:
- پرهیز از قضاوت کردن: وقتی شخصی از ابتلای خود به اختلال شخصیت اسکیزوئید و سایر اختلالات و مشکلات روانی با شما صحبت می‌کند، سعی کنید آن‌ها را درک کنید و از قضاوت کردن بپرهیزید.
- افزایش اطلاعات: سعی کنید اطلاعات خود را از این بیماری، علائم و همچنین عوارض آن افزایش دهید.
- صبور باشید: درمان اختلالات روانی زمان‌بر است و نیاز به صبر و حوصله دارد. ممکن است در طول درمان موانعی نیز ایجاد شود که باید با صبر و حوصله، با آن‌ها کنار آمد.
- تشویق به درمان: همان‌طور که در بالا نیز اشاره کردیم افراد مبتلا به این نوع اختلال، به‌ندرت متوجه مشکل خود هستند و اغلب نسبت به آن آگاهی ندارند؛ بنابراین هنگام مراقبت و ارتباط برقرار کردن با این افراد، باید به طور مداوم او را به انجام کارها و زندگی مانند سایر افراد تشویق کنید. با این حال، باید مراقب باشید که بیش از حد فرد را تحت فشار قرار ندهید. یافتن فعالیت‌های خنثی که نیازی به مشارکت و همراهی با دیگران ندارد، راهی مناسب برای آغاز برقراری ارتباط با این افراد است.
تفاوت اختلال شخصیت اسکیزوئید و اختلال شخصیت اسکیزوفرنی
اگرچه اختلال شخصیت گوشه‌گیر یا اسکیزوئید متفاوت از اسکیزوفرنی و اختلال شخصیت اسکیزوتایپال است، اما اشتراکاتی نیز با آن‌ها دارد. از این اشتراکات می‌توان به عدم توانایی در ارتباط صحیح با دیگران و دایره محدود روابط، و همچنین عدم توانایی در بیان صحیح احساسات اشاره کرد. افراد مبتلا به این اختلالات، افرادی، عجیب و غریب و غیرعادی دیده می‌شوند.
از تفاوت‌های میان این اختلالات روانی و شخصیت، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید، دچار مسخ واقعیت و تجربه توهم و پارانویا نمی‌شوند.
- الگوهای مکالمه‌ای عجیب و غیرعادی در هنگام صحبت کردن این افراد دیده نمی‌شود، و صحبت‌هایشان اغلب منطقی و قابل فهم است.
اسکیزوئیدها در معرض چه بیماری و آسیب‌هایی هستند؟
در افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید، ریسک بالاتری برای ابتلا به اسکیزوفرنی، اختلال شخصیت اسکیزوتایپال و سایر اختلالات شخصیتی که همراه با توهم است، دیده می‌شود. اضطراب، افسردگی شدید و سایر اختلالات شخصیتی نیز در این افراد شیوع بیشتری دارد.
افسردگی چیست (علت، علائم، انواع، تشخیص و درمان افسردگی)
تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوئید
اولین قدم در تشخیص اختلالات شخصیتی، رد احتمال ابتلا به بیماری‌های جسمی است که می‌تواند علائم مشابهی در فرد ایجاد کند. پزشک با گرفتن شرح حال و معاینه بدنی کامل، و در صورت نیاز درخواست آزمایشات و سایر تکنیک‌های پاراکلینیکی، ابتلای شخص به این بیماری‌ها را رد می‌کند. سپس ممکن است برای تشخیص این نوع اختلال، یا سایر مشکلات روانی، فرد را به روانپزشک یا روانشناس ارجاع دهد. در این خصوص می‌توانید از مشاوره و راهنمایی‌های، مشاوران و متخصصان دلسوز کلینیک دکتر کربلایی کمک بگیرید که همواره اطلاعاتی به روز دارند و شما را به خوبی راهنمایی می‌کنند.
تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوئید به طور معمول بر اساس موارد زیر است:
- بررسی وجود علائم در شخص و گفت و گو درباره آن‌ها
- علائم ذکر شده در کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) منتشر شده توسط انجمن روانپزشکی آمریکا
- سابقه پزشکی و شخصی فرد
راهکارهای درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید
ممکن است شخص مبتلا به این اختلال هیچ‌گاه به دنبال درمان نرود. ممکن است شخص از زندگی خود در تنهایی و انزوا راضی بوده و آنقدر به آن عادت کرده باشد که تمایلی به تغییر نداشته باشد. با این حال، روش‌های درمانی گوناگونی برای کمک به بهبودی این افراد وجود دارد، از جمله روان درمانی، گروه درمانی و برخی از داروها، در ادامه به این روش‌های درمانی بیشتر می‌پردازیم:
روان درمانی اختلال شخصیت اسکیزوئید
روان درمانی می‌تواند در درمان این اختلال مفید بوده، و به برقراری روابط نزدیک‌تر کمک کند. یک شکل اصلاح شده از رفتار درمانی شناختی، ممکن است به فرد مبتلا کمک کند تا باورها و رفتارهای مشکل‌ساز را تغییر دهد. یک درمانگر مجرب، نیاز شخص به فضای شخصی و دشوار صحبت کردن درباره احساسات و مسائل درونی را درک کرده، و می‌تواند بدون فشار زیاد به شما گوش داده و در حل این مشکل کمک کند.
گروه درمانی اختلال شخصیت اسکیزوئید
گروه درمانی با ایجاد محیطی برای تمرین تعاملات اجتماعی، به مبتلایان به اختلال شخصیت اسکیزوئید کمک می‌کند قدم به قدم به زندگی عادی نزدیک شوند. به‌مرور، گروه درمانی می‌تواند یک ساختار حمایتی ایجاد کرده و به تقویت مهارت‌های اجتماعی شخص مبتلا کمک کند.
دارو درمانی اختلال شخصیت اسکیزوئید
اگرچه هنوز داروی خاصی برای درمان این اختلال وجود ندارد، اما داروهای ضد اضطراب و ضدافسردگی می‌توانند به شخص مبتلا کمک کنند. چرا که این افراد اغلب از اضطراب و افسردگی نیز رنج می‌برند.
عوارض اختلال شخصیت اسکیزوئید
عارضه اصلی اختلال شخصیت اسکیزوئید، کمبود تعامل اجتماعی است. همراهی این اختلال، با سایر اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب، و یا پیشرفت آن به سمت اختلالات جدی‌تری مانند اسکیزوفرنی از دیگر عوارض این بیماری خواهد بود.
درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید یا گوشه‌گیر در کلینیک دکتر کربلایی
درک موقعیت دشوار فرد در صحبت کردن و بیان احساس، نقشی بسیار کلیدی در درمان این اختلال شخصیت ایفا می‌کند. روان‌درمانگر و یا روانپزشک، ابتدا باید محیطی امن ایجاد کند و برای برقراری ارتباط، فضا و فرصت کافی در اختیار شخص مبتلا قرار دهد.
تیم متخصصان ما در کلینیک روانپزشکی و کلینیک روانشناسی و مرکز مشاوره دکتر کربلایی، افرادی بسیار حرفه‌ای و با تجربه هستند که همواره در حال مطالعه آخرین روش‌های درمانی روز بوده و به متدهای روز دنیا تسلط دارند. این تیم تخصصی در فضایی امن و آرام، برای درمان این اختلال در کنار شما خواهد بود. حتی اگر حضور در محیط کلینیک برای شما اضطراب‌آور و دشوار است، همکاران ما این امکان را فراهم کرده‌اند که از مشاوره‌های آنلاین و یا تلفنی استفاده کنید. اولین قدم را بردارید و همین حالا با ما تماس بگیرید.
